Relatietherapeut Emanuela helpt je sleutelen aan de liefde: Een mooie, gelukkige, sprankelende relatie. Zo doe je dat!

In Nederland strandt een op de drie huwelijken. Als het niet lekker meer loopt of als je in een crisis terechtkomt, ga je uit elkaar. Maar dat hoeft niet, zegt relatietherapeut Emanuela Deyanova. Met de juiste kennis over relaties en de wil om samen écht aan de slag te gaan, kun je je relatie juist naar een hoger niveau tillen. In haar boek Oneindige liefde laat Emanuela zien welk gereedschap je nodig hebt om je relatietuin weer uitbundig te laten bloeien!

Nog niet zo lang geleden dacht Emanuela dat haar relatie voorbij was. David, de geweldige man met wie ze twee kinderen heeft, leefde als een workaholic die haar amper nog zag staan. Ruzies waren niet van de lucht en op het moment dat ze hun nieuwe huis zouden betrekken, gaf David te kennen dat hij niet meer met haar verder wilde. Bam! In één klap belandde ze in de grootste crisis van haar leven. Wat was er gebeurd met hun grote liefde en al hun idealen?
“David was niet langer de man voor wie ik gevallen was. Maar als ik naar mezelf keek, zag ik ook niet meer de vrouw die ik ooit was geweest, maar een zeurende vrouw en een overspannen moeder van twee jonge kinderen, die zichzelf had weggecijferd voor het bedrijf dat haar man aan het opzetten was. Geen wonder dat David niet meer met me verder wilde. Zo wilde ik ook niet zijn! Het moest anders, maar hoe?”

Inspiratie
Emanuela liet het er niet bij zitten, las alles over relaties en ging te rade bij relatietherapeuten.
“In een honger om te begrijpen wat er tussen ons misging, las ik alle psychologieboeken die ik over relaties te pakken kreeg. Diep vanbinnen wilde ik David niet kwijt. Ik begon het een en ander te begrijpen. We leven in een interessante tijd wat dat betreft. Voor het eerst is er pas echt kennis over de structuur van een relatie. En als je begrijpt hoe iets werkt, heb je de keus om te veranderen.”
Het stel kwam weer bij elkaar. En meer: ze transformeerden hun relatie. Tegenwoordig zijn ze samen gelukkig. Ze inspireren elkaar, doen leuke dingen samen of met hun gezin, maar ook apart. Ze praten over wat hen bezighoudt, over hun dromen. Als het even niet zo lekker loopt, gaan ze het gesprek niet uit de weg. Ze weten nu hoe ze een barstje snel kunnen repareren. Hun geluk viel op. Emanuela werd vaak aangesproken, iedereen wilde weten hoe ze zo glansrijk samen uit die crisis waren geklommen. Als ze het verhaal vertelde, merkte ze dat het iets teweegbracht bij de ander. Ze voelde dat ze het juiste gereedschap in handen had. Niet alleen om haar eigen relatie te transformeren, maar ook die van anderen.

Voorbij de schaamte
Het inspireerde Emanuela om er haar werk van te maken en ze volgde verschillende opleidingen in die richting. Nu is ze relatietherapeut. Samen met haar man David en zijn compagnon Arjan (365 dagen succesvol) organiseert ze onder meer het tweedaagse Superrelatie Weekend in de Ziggo Dome voor stellen die hun relatie willen verbeteren. Al zo’n 15.000 mensen hebben daaraan deelgenomen. Sinds kort ligt er ook een zelfhulpboek, waarin Emanuela de geheimen van een fantastische relatie uit de doeken doet. Met veel oefeningen, maar ook met een openhartig verhaal over haar eigen zoektocht.
“In mijn praktijk help ik stellen om hun relatie te verbeteren. Zij vertellen mij heel openhartig hun verhaal. Ik realiseerde me dat ik me schaamde voor mijn eigen verhaal. Die schaamte moest ik overwinnen, ik moest erover durven schrijven, juist omdat ik zelf graag zo’n boek had gelezen, toen ik in een soortgelijke crisis zat. Hoe kom je als stel uit zo’n verschrikkelijke crisis? Ik heb er tijdens het schrijven wel slapeloze nachten van gehad. Het voelde zo kwetsbaar om al die persoonlijke dingen op te schrijven, maar ik had al zo vaak gemerkt dat mijn eigen verhaal iets teweegbracht bij mensen. Ze gingen op een andere manier naar hun eigen relatie kijken. Dat gaf me moed. Ik heb het boek ook geschreven vanuit de gedachte: teach what you preach. Als ik mijn verhaal vertel, wordt het geloofwaardiger wat ik in de therapie uitdraag. De missie was belangrijker dan de angst om me bloot te geven.”

Liefdestank
Je relatie veranderen is geen trucje. Niet iets wat je even doet. Een relatie is een groeiproces met verschillende fases, zo stelt Emanuela in haar boek Oneindige liefde. Na de verliefdheidsfase komt de fase van de status quo. Er is ook een fase waarin je samen een crisis doormaakt. “De eerste keer schrik je je allebei rot. Maar als je een relatie ziet als een ontwikkelingsproces en je beseft dat je door die fases heen kunt bewegen om samen te groeien naar een diepe, volwassen liefde, is het minder angstaanjagend. Vaak zeggen mensen: ‘De liefde is weg, ik voel niets meer voor hem of haar.’ Als het op de liefde aankomt, dan vinden we dat het allemaal vanzelf moet gaan. Als je aan je conditie wilt werken, koop je dure sportschoenen en ga je trainen. Je vindt het normaal dat je hard moet werken om een goede conditie en een strak lijf te krijgen. Waarom zou dat met de liefde anders zijn? Het gaat niet vanzelf. Er is werk aan de winkel. Een andere misvatting is denken dat het voldoende is om te hópen dat het goed komt, bijvoorbeeld als de kinderen groter zijn of als je het niet meer zo druk hebt. Maar met hoop bereik je niets. Als de tank van je auto leeg is, ga je ook niet zitten hopen dat je zo weer kunt rijden. Je gaat naar het tankstation voor benzine. Zo is het ook met je liefdestank. Die moet op gezette tijden bijgevuld worden.”

Kwetsbaarheid
Kennis over hoe een relatie werkt, helpt ook. Een relatie kun je zien als een krukje dat is gestoeld op drie poten. Alle drie de poten staan voor een belangrijk onderdeel: liefde, organisatie en intimiteit. Hoe is het met die drie pijlers gesteld? Hoeveel houden jullie van elkaar en hoe toegewijd zijn jullie aan elkaar? Vertrouw je elkaar? Hoe zit het met de praktische component, de organisatie van het huishouden? Wie kookt, wie brengt en haalt de kinderen? Als daarin iets scheef zit, kan dat voor een hoop stress en onvrede zorgen.
Over intimiteit, een van de belangrijkste pijlers, bestaan veel misverstanden, beweert Emanuela. “Mensen associëren intimiteit met seks en passie, maar het gaat veel verder dan dat. Seks en passie zijn een uitvloeisel van het gevoel van emotionele saamhorigheid, van een diepe connectie. Intimiteit ontstaat wanneer het je lukt om je kwetsbare kant te tonen en wanneer je je afhankelijk durft op te stellen. Als je verliefd bent, doe je dat automatisch, maar hoe langer een relatie duurt, hoe meer moeite je daarvoor moet doen.” Daar zit ‘m wel de crux, stelt ze in het boek. We schamen ons vaak voor onze kwetsbare delen, we willen onze zwakheden het liefst verbergen. Maar volgens Emanuela is dat gif voor de verbinding. Voor een goede relatie is het nodig dat je kunt zeggen wat je nodig hebt, dat je kunt staan voor je behoeftes. Dat is niet makkelijk. Want daarvoor moet je naar je gevoel gaan luisteren. Gevoelens hebben een boodschap. Maar al te gemakkelijk schiet je in je emoties en dan geef je de ander de schuld, je maakt de ander verwijten, het leidt tot ruzies. Maar luisteren naar welke boodschap er achter een irritatie of onvrede ligt, is iets anders. Daarvoor moet je vertragen. Een pauze inlassen om even boven de situatie uit te stijgen en de boodschap te kunnen ontvangen zoals die is bedoelt.
“Ik had het onlangs nog. Ik voelde onvrede aan alle kanten, ik werd heen en weer geslingerd door allerlei onduidelijke gevoelens. Terwijl het hartstikke goed ging, we zaten alleen in een drukke periode. Ik ging een ommetje maken en toen begon het me te dagen. Ik miste David gewoon! We hadden elkaar bijna drie maanden nauwelijks gezien. Weer thuis heb ik meteen een weekend op de kalender geblokkeerd voor ons. Samen bijtanken, een korte vakantie, zo simpel kan het zijn.”

Onvervulde behoeftes
Onbewust trekken we partners aan die perfect matchen met een stuk in ons dat nog niet ontwikkeld is. Via eigen ervaringen en voorbeelden uit haar praktijk laat Emanuela zien hoe partners onbewust elkaars pijnpunten triggeren. Hoe je in het verleden bent behandeld door je ouders – je werd bijvoorbeeld niet gezien of gehoord – werkt onbewust door. De pijn wil geheeld worden. Via de relatie met onze partner, willen we die onvervulde behoeftes alsnog vervullen. “David haalde dingen bij me naar boven die me witheet maakten. Ik was me er op dat moment in onze relatie nog niet van bewust hoe dat werkte. Als kind van zeven moest ik veel te vroeg zelfstandig zijn. Mijn moeder voedde ons alleen op. Ze was vaak weg. Ik stond ’s ochtends vroeg op om ontbijt voor ons te maken. ’s Avonds wachtte ik tot tien uur tot ze weer thuis was. Ik heb geleerd om mezelf weg te cijferen. Dat was mijn overlevingsstrategie. Ja, en wegcijferen, dat deed ik ook bij David, tot we in een crisis terechtkwamen en ik merkte dat ik mezelf volledig was kwijtgeraakt.”
Onze partner is in zekere zin dus onze leermeester. Hij laat je zien op welke fronten je nog dingen te leren hebt. “Als David ’s avonds wat later thuiskwam, reageerde ik furieus. Het vergde oefening en bewustzijn om na te gaan waarom ik daar zo heftig op reageerde. Wie of wat sprak hier eigenlijk? In relatietherapie leerde ik dat het niet de volwassen vrouw was, maar het gekwetste kind dat altijd op haar moeder wachtte. Toen ik dat doorhad, moest ik leren om voor mezelf te gaan staan. Om uit te spreken dat ik ook belangrijk ben. Dat ik het fijn vind als David op tijd thuiskomt en het recht heb om te vragen of hij daar alsjeblieft rekening mee wil houden.”
Cijfer jezelf niet weg, maar maak van jezelf een prioriteit, voorwaarde nummer één voor een liefdevolle relatie. Het vergt wat gesleutel voordat je dat op een goede manier kunt. Want Emanuela’s furieuze tirades werkten op David als een rode lap op een stier. “Je bent met elkaar verbonden, als mijn brein flipt, flipt zijn brein ook. Hij reageerde door zich af te sluiten en weg te lopen. David moest ook over de brug leren komen. Hij moest leren om rekening te houden met mijn behoeftes, mijn kwetsbaarheden. Hij leerde onze relatie prioriteit te geven boven bijvoorbeeld een vergadering op zijn werk. Dat was nieuw voor hem. Hij is iemand die erg vanuit zijn eigen autonomie opereert. Maar toen hij het anders ging doen en eerder wegging bij die vergadering, zag hij dat het onze verbinding ten goede kwam. Het versterkte de intimiteit, het gevoel dat wij bij elkaar horen, dat onze relatie op nummer één staat. Ik heb aan den lijve ondervonden hoe de relatie met je partner oude wonden kan helen. Als je dat samen aangaat, groei je samen. Je wordt allebei een ‘heler’ mens.”

Patronen doorbreken
Je bent geneigd om de schuld bij de ander te leggen. Dat is gemakkelijker dan bij jezelf te rade gaan. Als die ander zich maar zou aanpassen of zich anders zou gedragen, dan zou er geen probleem zijn. Als je je relatie wilt verbeteren, ga je veel leren over elkaars patronen en de oorsprong ervan. “Inmiddels weet ik dat de irritaties en de frustraties die je ervaart als je partner iets doet, of juist niet doet, veel meer zeggen over jou, je geschiedenis en je onvervulde behoeftes. Voordat je je daar bewust van bent, ben je daar eigenlijk blind voor. Pas als je je patronen doorziet, kun je ze gaan doorbreken.”
In Oneindige liefde wordt een relatie beschouwd als de gevoelsmatige ruimte tussen twee mensen. De tuin staat symbool voor die ruimte. Een vruchtbare tuin, waarin je allerlei zaadjes hebt geplant. Maar zoals in elke tuin moet je ook onkruid wieden. Soms slinger je wat vuilniszakken tegen de heg en vergeet je nieuwe zaadjes te planten. Het is belangrijk om je tuin bij te houden en niet te vervallen in oude patronen. Sleur is zo’n patroon. Langs elkaar heen leven ook.
“Iedereen heeft een liefdestank en die kan opraken. Wij vragen weleens aan elkaar hoe vol de tank zit op een schaal van een tot tien. Als het onder de vijf schiet, moet er iets gebeuren, vinden we. Dan is het tijd om bij te vullen. Voor mij wordt de liefdestank gevuld door quality time met elkaar. Samen op de bank zitten met een kopje thee. Voor David was dat geen liefde. ‘Moet ik dan echt de hele avond met jou op die bank gaan zitten?’ was zijn reactie. Zijn tank wordt veel praktischer opgeladen. Bijvoorbeeld als ik voor hem de auto naar de garage breng. Wij hebben geleerd hoe we elkaar daarin tegemoet kunnen komen. Hij is de rust en het goede gesprek op de bank gaan waarderen. Ik breng vaker de auto weg, omdat ik weet dat hij zich daardoor geliefd voelt. Als je doorkrijgt dat je liefdestank op een andere manier gevuld wordt en je die verschillen omarmt, komt dat je relatie zo ten goede. Dat was een eyeopener voor mij.”
Emanuela en David zijn uit een crisis gekomen. Ze hadden de hoop bijna opgegeven en dachten dat hun relatie niet meer te redden was. Ze gingen in relatietherapie, omdat ze lessen wilden trekken uit wat er was misgegaan. Werken aan hun relatie betekende stilstaan en kijken naar hun patronen. Niet in verwijten vervallen, maar irritaties onderzoeken, bekijken wat voor behoeftes daaronder zitten. Niet uitvallen, maar vaker een blokje om lopen om tot bezinning te komen. Wat voel je eigenlijk? Waarin voel je je tekortgedaan? Is het een oud gevoel van vroeger?
“Tot onze eigen verrassing leefde onze liefde op als nooit tevoren. Het was als in die eerste verliefdheidsperiode, maar nu ging het dieper, het ging om ware verbinding. Het was als een reis die we samen maakten. Bij ons werd de crisis een kans. Doordat we er echt doorheen zaten, moest er ook echt iets gebeuren: óf we gingen uit elkaar, óf we moesten aan de bak. Wij zijn aan de bak gegaan. Een crisis is wat dat betreft goed, het schudt je wakker. Je leert in het leven het meest van de pijn. Dat is zuur, maar die pijn geeft je wel veel energie om aan de slag te gaan.”
Emanuela is een groot voorstander van relatietherapie. Als je als stel in een crisis terechtkomt, kun je wel wat hulp gebruiken. In Oneindige liefde laat ze zien welke vruchten je daarvan kunt plukken. Er staan oefeningen in die tot meer verbinding leiden. Toch is relatietherapie niet voor iedereen vanzelfsprekend. Soms is de drempel te hoog. Misschien wil jij wel, maar je partner niet. Probeer te verleiden en niet te forceren, is haar advies. Accepteer het als je partner niet wil. Je kunt ook alleen in therapie. Als jij je gedrag verandert, doet dat ook iets met je partner. Emanuela heeft het boek geschreven voor alle stellen die hun relatie willen verbeteren. “Je kunt je relatie laten doorsudderen tot het einde. Die keus heb je. De vraag is: wil je niet veel liever een geweldige, liefdevolle, sprankelende relatie, waarin je gehoord en gezien wordt?”

Tekst: Sanne Prins