Op de vlucht voor haar man: ‘Het was niet meer veilig. Ik moest daar weg, en snel’

Kyra Rutgers (52, schrijfster) vluchtte op 23-jarige leeftijd samen met haar driejarige zoontje halsoverkop uit Engeland om te ontkomen aan haar man, die door zijn Iraanse familie onder druk werd gezet van haar te scheiden en haar kind bij hen achter te laten. Kyra schreef over die periode het aangrijpende boek Grenzeloze liefde. ‘Als ik niet weggegaan was, was de kans groot geweest dat ik mijn zoon nooit meer had gezien.’

“Dit boek wilde ik al heel lang schrijven. Het verhaal zat in mijn hoofd, maar ik wilde het pas doen als mijn zoon oud genoeg was om er een weloverwogen mening over te geven. Tenslotte is het boek grotendeels autobiografisch en gaat het wel over hem en over zijn vader. De titel Grenzeloze liefde is bewust gekozen en vol betekenis, want voor de liefde ging ik de grens over en de liefde voor mijn zoon is eveneens grenzeloos. Als mijn zoon geen akkoord had gegeven, was dit boek er nooit gekomen, maar gelukkig vond hij het mooi en stond hij erachter. Mijn zoon en ik zijn heel close, onze band is hecht. Na onze vlucht uit Engeland zijn we lang met zijn tweeën geweest. Jaren was ik een alleenstaande moeder. Ik probeerde hem een zo goed en leuk mogelijke jeugd te geven en ja, ik heb hem verwend, maar gelukkig niet verpest. Ik vond het wel erg dat hij niet zou opgroeien met zijn vader. Daarover heb ik me lang schuldig gevoeld, maar ik had geen andere keus. Als ik niet weggegaan was, was de kans groot geweest dat ik mijn zoon nooit meer had gezien.”

‘Ik was zeventien, klaar met school maar zonder plannen, en wilde niets liever dan het huis uit. Blackpool, ik kon me er geen voorstelling van maken, maar het lonkte meteen. Het was een ongewis avontuur.’ (Uit: Grenzeloze liefde)

Dansen
“Als zeventienjarige ging ik met een vriendin naar Blackpool, een populaire badplaats in Noordwest-Engeland. Mijn moeder vond het goed dat ik ging, maar ik moest daar wel studeren. Met zijn casino’s, gokhallen en nachtclubs is Blackpool het Las Vegas van Groot-Brittannië. Het leek ons geweldig om daar een tijdje te wonen. Vrienden van een oom van mijn vriendin hadden daar een discotheek en daar konden we gaan werken. Ik was toe aan een nieuw avontuur. We hadden de tijd van ons leven. Heerlijk vond ik het, dat ik dagelijks kon dansen. Dat was voor mij een uitlaatklep, een eerste levensbehoefte. Ik werd er altijd zo blij van. Ik genoot van mijn nieuwe woonomgeving. Wilde ik vertier, dan ging ik naar het centrum, wilde ik rust, dan zocht ik die aan zee. Ik leidde een goed en zorgeloos leven. Mijn vriendin is na drie maanden teruggegaan naar Nederland, maar ik bleef.”

‘Ik hou van hem. Echte liefde heb ik nooit gekend, totdat hij in mijn leven kwam. Mohsen heeft mij geleerd lief te hebben en liefde te ontvangen.’ (Uit: Grenzeloze liefde)

Trotse vader
“Mohsen, de man van mijn dromen, was een geslaagde Iraanse zakenman met een succesvolle vastgoed carrière in Engeland. Ik ontmoette hem in de club waar ik werkte. Het was liefde op het eerste gezicht, ik was diep onder de indruk van deze knappe, zelfbewuste man. Ik was zeventien toen we een relatie kregen, Mohsen was vijftien jaar ouder, maar dat kon me niets schelen, ik voelde me veilig en geliefd bij hem. Hij bracht gevoelens bij me naar boven die ik nog nooit had ervaren. Zijn aandacht en genegenheid waren als een warm bad waarin ik me gelukzalig onderdompelde. Mohsen wilde liever niet dat ik werkte, hij zou voor me zorgen. Het stond hem tegen dat anderen zouden denken dat ik moest werken om bij te dragen in ons levensonderhoud. We woonden in een prachtig huis en ik kreeg alles wat mijn hartje begeerde. Ik raakte in verwachting, Mohsens grootste wens.Wat waren we blij! Dolgelukkig was hij toen onze prachtige zoon Omar geboren werd. Mohsen was een heel trotse vader. Natuurlijk waren er verschillen in onze culturen, maar dat heb ik meestal als een verrijking gezien, niet als een belemmering. Het was voor mij ook belangrijk dat mijn respect en liefde voor de Iraanse cultuur in mijn boek duidelijk tot uitdrukking zou komen. Ik hou nog steeds van de cultuur, mijn zoon is half Iraans. Ik heb hem altijd veel verteld over zijn achtergrond en de cultuur van zijn vader. Ik kook ook regelmatig Iraans en heb, ondanks wat er is gebeurd, ook nog wel goede herinneringen aan de jaren met zijn vader. Ik heb me afgevraagd of het tussen ons zo was gelopen als zijn familie hem niet zo onder druk had gezet. Bij ons ging het mis, toen zijn familie uit Iran bij ons kwam logeren. Zijn moeder, zussen en zwagers drukten een zware stempel op onze relatie. De fijne tijden samen waren voorbij, dat was wel duidelijk. Opeens was Mohsen niet meer de liefdevolle, charmante man die ik kende, hij veranderde enorm en werd een vreemde voor me.”

‘Heeft Mohsen echt niet in de gaten dat zijn familie mij negeert en hem opstookt? Of wil hij het niet zien? Ik begin me werkelijk af te vragen of het verblijf van zijn familie voor hem net zo’n grote opgave is als voor mij.’ (Uit: Grenzeloze liefde)

Slechte moeder
“Mohsen was in Engeland ingeburgerd. Hij hield zich absoluut niet aan de gewoonten en gebruiken waar zijn familie in Iran aan gebonden was. Maar dat veranderde toen ze bij ons introkken. Ik verheugde me erop zijn familie te ontmoeten, maar al snel bleek dat ik in hun ogen weinig goed kon doen. Mohsen werd verscheurd tussen mij en zijn familie en ik trok aan het kortste eind. Uiteindelijk was ik de grote verliezer. Steeds vaker ontstonden er discussies waarvan ik het middelpunt was. Ik was volgens de familie niet goed genoeg voor Mohsen, ik gedroeg me niet gepast, ik deed niet voldoende mijn best en ik was een slechte moeder. Er was volgens hen van alles mis met me. Ik was Mohsen duidelijk niet waard volgens zijn moeder. Zij had al een Iraanse vrouw op het oog die veel beter bij haar zoon zou passen, hij kon mij beter verlaten en voor die andere vrouw kiezen. Zij zou hem veel gelukkiger maken. Een scheiding zou voor iedereen beter zijn, maar Omar moest wel bij Mohsen en zijn familie blijven. Dat mijn zoon bij mij zou blijven, als ik Mohsen zou verlaten, zou de familie nooit toestaan. De situatie verslechterde met de dag, de spanning liep op en er zijn vreselijke dingen gebeurd in die tijd. Ik had verwacht dat Mohsen voor mij zou kiezen en voor me op zou komen, maar dat deed hij niet. Nadat ik een gesprek tussen de familie en Mohsen had opgevangen, waarin ze zeiden dat ik weg moest en mijn zoon moest achterlaten bij hen, wist ik dat ik weg moest. Ik moest vluchten met mijn zoon. En snel! Ik vreesde anders mijn kind kwijt te raken.”

‘De familie is naar Engeland gekomen met een missie. Ik moet weg. Mohsen moet trouwen met Tala. Mohsen en Tala gaan Omar opvoeden en een gezin stichten. Het duizelt me. Nu begrijp ik waarom Mohsen me vasthoudt. Hij is ten einde raad.’ (Uit: Grenzeloze liefde)

Angstige terugvlucht
“Het duurde toch nog een tijd voordat ik Engeland kon verlaten en in die periode heb ik de schijn kunnen ophouden door te doen alsof ik me had neergelegd bij de situatie. Ik wilde geen argwaan wekken, want ik wist dat er dan extra op me gelet zou worden. Op een dag, toen ze allemaal weg waren, heb ik halsoverkop het huis verlaten met Omar. Ik had geen tijd om kleding of wat dan ook in te pakken. Ik moest snel handelen, het was nu of nooit. Het was een angstige terugvlucht van Engeland naar Nederland, mijn hart klopte in mijn keel en ik kon pas opgelucht ademhalen, toen we landden op Schiphol. Ik had het gered! En al moest ik helemaal opnieuw beginnen en had ik alles achtergelaten, het allerbelangrijkste in mijn leven, mijn kind, had ik bij me. Gelukkig konden we terecht bij familie en vond ik vrij snel een baan. Mijn opleiding sociologie en schrijven, die ik in Engeland had gevolgd, bleek nu goed van pas te komen, want ik vond een leuke baan in de journalistiek. Er moest immers brood op de plank komen. Langzaam kreeg ik ons leven weer op de rit. Omar wende snel aan het leven in Nederland en deed het goed op school. Ik ben altijd heel open tegen hem geweest, al heb ik wat ik hem vertelde wel aangepast aan zijn leeftijd natuurlijk. Nooit heb ik me negatief over zijn vader of zijn familie uitgelaten. Want het is en blijft toch zijn vader, zijn familie. Een jaar na mijn vertrek uit Engeland ging de telefoon. Het was Mohsen, via via was hij achter mijn nummer gekomen. Mijn hart sloeg over toen ik de stem hoorde van de man die ooit zoveel voor me betekend had. Hij informeerde naar zijn zoon en wilde hem graag zien, hij miste hem verschrikkelijk. We waren beiden overmand door emoties toen we elkaar weer spraken, we hebben allebei gehuild.”

‘Zou de familie echt een bruid voor Mohsen hebben uitgezocht? En als dat inderdaad waar is, laat Mohsen zich dan zonder protest uithuwelijken? Mohsen, de rish sefidan? Trouwt hij met een vrouw die hij niet of nauwelijks kent?’ (Uit: Grenzeloze liefde)

Bezoekregeling
“Vier maanden na mijn vertrek was Mohsen toch getrouwd met de vrouw die zijn familie voor hem had uitgekozen, met haar kreeg hij nog drie kinderen. Mohsen vond eigenlijk dat ik hem in haar armen had gedreven door weg te gaan en die mening heeft hij altijd gehouden. Als ik gebleven was, zou het nooit gebeurd zijn, vond hij: ik was weggegaan. Natuurlijk had ik een andere invulling van wat er was gebeurd. Als hij voor zijn gezin was opgekomen en zijn familie hun zin niet had gegeven, was alles heel anders verlopen. Maar hoezeer we beiden ook gekwetst waren, we hadden allebei wel het beste met onze zoon voor en dus kwamen we een bezoekregeling overeen. Vanaf dat moment tot aan Omars achttiende verjaardag, reisde ik zes keer per jaar samen met hem naar Engeland. Dat moest allemaal stiekem, zijn nieuwe vrouw mocht daar niets over weten. Het was in het begin heel emotioneel om daar weer terug te zijn, maar het was het beste voor onze zoon. Ik vond het belangrijk om elkaar met respect te blijven behandelen. Bij een scheiding zijn kinderen veel te vaak de dupe of inzet van een bittere strijd en dat wilde ik onze zoon niet aandoen. Ook de relatie met Mohsens familie werd jaren later hersteld, ze zijn dankbaar dat ik het contact tussen hen en Omar nooit in de weg heb gestaan. Voorwaarde was wel dat ik altijd bij het verblijf aanwezig zou zijn. Ik had mijn achterdocht nog niet helemaal laten varen, maar ik vond dat zoon en vader er recht op hadden elkaar te zien en te spreken. Omar is toch ontstaan uit iets moois tussen zijn vader en mij.”

Trots
“Het schrijven van Grenzeloze liefde was emotioneel, maar ik kon er nu, zoveel jaar later, met meer afstand naar kijken. Lange tijd heb ik veel verdriet gehad om wat er gebeurd is, maar het verleden is nu eenmaal een deel van mijn leven. Ik wilde mijn verhaal delen, ook omdat ik hoop dat mijn boek andere vrouwen in een soortgelijke situatie kan helpen. Misschien kunnen ze er de steun in vinden die ze nodig hebben. Ik had het allemaal liever niet meegemaakt, maar achteraf gezien ben ik blij dat ik destijds deze beslissing heb genomen. Mijn zoon is inmiddels 29 en een geweldig stabiele, loyale en ambitieuze man geworden met het hart op de juiste plaats en ik ben verschrikkelijk trots op hem. Uiterlijk lijkt hij veel op zijn vader, innerlijk heeft hij het beste van ons beiden.”

Toekomstdroom
“Ook ikzelf heb het geluk weer gevonden. Het was moeilijk om me open te stellen en weer een relatie aan te gaan, maar ik ben nu alweer tien jaar heel gelukkig met mijn huidige partner.
Dat Omar op een gegeven moment het huis uitging om zijn vleugels uit te slaan, zoals alle kinderen uiteindelijk doen, vond ik moeilijk, maar hij liet me met een gerust gevoel achter. Hij vertrok pas toen ik ging samenwonen met mijn vriend.
Onze toekomstdroom is om ons op Cyprus te vestigen, de roots van mijn huidige partner liggen daar. Helaas loopt ons plan vertraging op door de coronacrisis, maar ik kijk er erg naar uit. Het leven daar is veel minder hectisch, het heeft een prettiger ritme en wat ook meespeelt is het geweldige weer. De zon schijnt er praktisch altijd. Ik heb wat moeite met de donkere maanden hier, als de zon schijnt gaat het direct een stuk beter met me. Ik kan nog wel eens piekeren en heb behoefde aan vrijheid, licht, warmte en zon.
Een ander groot bijkomend voordeel van wonen op Cyprus is dat ik me nog intensiever kan inzetten voor de zwerfhonden. Het dierenleed daar is heel groot, daarom gaat een deel van de opbrengt van mijn boek ook naar honden-opvanglocaties daar. Mijn eigen hond Filos komt ook van Cyprus. Ik zag hem destijds bij de opvang waar ik werkte, toen we enige tijd op het eiland woonden, en het was liefde op eerste snuit. Ik moest en zou hem met me meenemen. Het was prachtig om te zien hoe een angstig, ongelukkig hondje veranderde in een gelukkige, blije hond.
Ja, ik zie de toekomst met vertrouwen tegemoet. Ik kan niet wachten tot de coronacrisis onder controle is, want behalve dat het veel verdriet en ellende met zich meebrengt en onze toekomstplannen vertraagt, heeft het er ook voor gezorgd dat ik mijn zoon, die in het buitenland woont, nu al een jaar niet gezien heb. En wat zou ik hem graag weer in mijn armen willen sluiten.”