Bijzonder kind: ‘We moeten het accepteren en we moeten verder. Met kleine stapjes, met vallen en opstaan’

Alle ouders vinden hun kinderen natuurlijk speciaal, maar soms valt er iets éxtra bijzonders te vertellen over je kind. Deze keer vertelt Anneke (56) over haar dochter Fleur (15), die op school dusdanig werd gepest dat ze acht jaar geleden zelf koos voor de dood.

“In haar schooltas vonden we een schrift met waardevolle informatie: hoe haar uitvaart eruit moest komen te zien, welke muziek er gedraaid moest worden en wie er wel en juist níét welkom was bij haar afscheid. In dit schrift wond Fleur er geen doekjes om: Jullie wilden me dood hebben. Nu hebben jullie je zin en kunnen jullie dansen op mijn graf. Dat was de keiharde boodschap van onze dochter aan haar pesters, die ze bij naam had genoemd. Ik kan hier niet meer tegen, ik wil hier weg. Voorgoed. En wij dachten nog wel dat dit hele pestgebeuren een afgesloten hoofdstuk was. Maar toen we later van de politie haar mobiele telefoon kregen en we de berichtjes lazen, ontdekten we dat ook de digitale pesterijen er niet om logen.”

Hechte band
“Vijftien jaar daarvoor had ze het levenslicht gezien, op een warme nazomerdag, in de vroege ochtend. Na onze twee jongens Bas (nu 33) en Jeffrey (nu 30) was dit nakomertje een cadeautje. Een leergierig en nieuwsgierig meisje. Fleur liep al voor haar eerste verjaardag en een halfjaar later was dit dametje al zindelijk. Ik wilde eigenlijk dat ze nog wat langer klein zou blijven, maar met twee grote broers pikte ze alles snel op. Als klein ding ging ze al mee naar school als ik overblijfmoeder was. Ze stond werkelijk te popelen om zelf ook naar school te gaan. Ze was sociaal en had veel vriendjes en vriendinnetjes. Niemand kon toen vermoeden wat ons te wachten stond.
Ik weet nog goed dat ik een keer op de markt werd aangesproken door een moeder van een klasgenootje van Fleur. Ze zat toen in groep zes van de basisschool. Die moeder vertelde dat haar zoon was geraakt door Fleurs presentatie, waarin ze de klas in tranen had verteld wat het pesten met haar deed. Hoe verdrietig ze zich voelde en dat ze wenste dat het pesten zou ophouden. Ontzettend dapper natuurlijk van mijn kleine meisje, maar ik wist werkelijk niet wat ik hoorde! Fleur en ik hadden een hechte band, maar hier had ze me nooit iets over verteld… Waarom moest ik zoiets belangrijks op deze manier te weten komen? Waarom had school mij niet op de hoogte gebracht? Dat Fleur sinds dat schooljaar het middelpunt van pesterijen was, kon hen niet zijn ontgaan.
Die middag heb ik meteen met school gebeld om verhaal te halen. En Fleur? Ze had ons hier niet mee lastig willen vallen. Maar nu we het wisten, werd er thuis open over gepraat. Wij – mijn man Eddy en ik, maar ook Fleur – dachten dat we de goede weg waren ingeslagen en dat het nu zou stoppen. Maar niets was minder waar.”

Littekens
“Ontelbare keren zijn we op school wezen praten, omdat het pesten maar niet ophield. Fleur werd uitgescholden, gekleineerd en heel bewust buitengesloten. Tijdens gymles werden haar kleren onder de douche gegooid, zodat ze zich na de les niet kon omkleden. Op een gegeven moment werd op het schoolplein haar fietsband lek gestoken. Dat was voor mij de druppel. Woedend ben ik naar school gegaan en heb ik de kapotte band op het bureau van de directeur gegooid. Wist hij wel wat er gaande was onder zijn dak? En dat er op school iemand met een mes rondliep? We deden aangifte bij de politie en er kwam een wijkagent in de klas om de leerlingen toe te spreken. Wij stuurden Fleur naar weerbaarheidstraining en school beloofde voortaan beter op te letten.
Op een ouderavond die in het teken stond van het onderwerp pesten, hebben Eddy en ik ons verhaal verteld. De meeste ouders konden zich er weinig bij voorstellen en waren ervan overtuigd dat hun kind zoiets nooit zou doen. Toch hoopten wij dat het bij andere gezinnen thuis ook tot gesprekken zou leiden en dat er ogen geopend zouden worden. Helaas sleepte het pesten zich nog lange tijd voort. Pas in groep acht ging dé pester, die een groot aantal andere kinderen hierin meetrok, van school nadat ze door de mand was gevallen. Maar voor Fleur was er toen al veel te veel gebeurd. De littekens waren al gevormd.”

Poëzie
“Heel bewust kozen we voor een middelbare school waar haar klasgenoten niet heen gingen, al was het onderwijs daar iets onder haar niveau. Fleur had echt zin in deze nieuwe start. We hadden psychologische hulp gezocht en later heeft ze EMDR-therapie gevolgd om haar trauma te verwerken. Fleur leek echt goed in haar vel te zitten. Ze was weer leergierig en deed het supergoed op school. In de brugklas deed ze mee aan een poëziewedstrijd, met een gedicht over pesten. Hiermee stelde ze zich niet alleen heel kwetsbaar, maar ook heel sterk op. Uit het gedicht sprak hoeveel schade het pesten op de basisschool had aangericht. Fleur won de eerste prijs! Apetrots was ze.
Ja, het verleden lag achter ons en onze dochter bloeide helemaal op. Ze had vriendinnen, was gek op zumbadansen en ondernam gezellige activiteiten met die groep. Twee keer per week ging ze naar de sportschool en om wat geld bij te verdienen, had ze een krantenwijk. Daarnaast vond ze het heerlijk om op haar kamer muziek te luisteren en series te kijken.”

Verdoofd
“Die fatale dinsdagochtend, 11 december 2012, leek een ochtend als alle andere. Eddy lag na zijn nachtdienst nog in bed, ik ontbeet samen met Fleur. Ze had haar brood gesmeerd en we dronken nog een kopje thee, voordat ik aan het werk en zij naar school moest. ‘Tot vanmiddag en werk ze, mam!’ zei ze en ze gaf me een kus.
Op mijn werk werd ik gebeld door de buurvrouw. Of er soms iets aan de hand was, want er stond politie bij ons aan de deur en de treinen reden langzamer. Ze zei dat ik misschien beter even naar huis kon komen. Onderweg naar de auto belde ik Eddy. ‘We zijn ons meisje kwijt,’ wist hij huilend uit te brengen. Ik startte de auto en bleef maar hardop tegen mezelf zeggen dat het niet waar was. Dat het over iemand anders ging. Ik weet niet meer hoe ik thuis ben gekomen, maar toen ik de politieauto op onze oprit zag, wist ik dat het echt mis was. Ik was totaal verdoofd en kon alleen nog maar huilen, huilen, huilen.
Toen we Fleur een paar uur later in het mortuarium zagen, kon ik het pas echt bevatten. Daar lag onze prachtige dochter, totaal beschadigd. Met de wijzers van haar kapotte horloge op het cruciale tijdstip van het ongeval. Om zeventien minuten over acht had Fleur ervoor gekozen om een einde te maken aan haar leven, en daarmee aan haar lijden.”

Signalen
“Woede, verdriet, ongeloof… Er ging zo veel door me heen. De laatste jaren was ze gelukkig geweest. Wat had ik dan over het hoofd gezien? Ik heb het me zó vaak afgevraagd, maar kon niets verzinnen. Het weekend voor haar dood hadden we nog samen de verjaardag van haar broer gevierd. Het was heel gezellig en Fleur had de grootste lol samen met onze jongens. En ze was enthousiast over ons plan om na haar eindexamen naar Turkije te vliegen. Gedreven zat ze dat weekend door reisgidsen te bladeren, op zoek naar het hotel met de meeste glijbanen. Wat heb ik gemist? Ik weet het niet. Thuis was ze altijd dat vrolijke meisje dat nooit stopte met zingen. Maar nu begreep ik hoe het zat: thuis was voor haar de veilige plek waar ze zichzelf kon zijn, terwijl in de examenklas het treiteren weer was begonnen. Fleur had ervoor gekozen om ons daar niet mee te belasten. Om ons niet te vertellen dat dat schooljaar een klasgenoot van haar basisschool was ingestroomd, waarna ze opnieuw het slachtoffer was geworden van vreselijke pesterijen. Had ik het maar geweten, dan had ze hier niet zo alleen in hoeven staan. Het idee dat haar laatste dagen zo ontzettend heftig zijn geweest voor haar, maakt me nog verdrietiger.
Wat was ik boos op de school! Haar mentor kende haar pestverleden en had de signalen, die er wel degelijk waren geweest, moeten oppikken en met ons als ouders moeten delen. Als we hadden geweten dat ze opnieuw gepest werd, hadden we het gesprek met haar kunnen aangaan. Ik beweer niet dat we Fleur hadden kunnen redden, maar ik neem het haar school wel kwalijk dat ons de kans is ontnomen om haar te helpen. Sommige pesters kenden we, die waren zelfs weleens bij ons thuis geweest. Hun ouders zijn op school uitgenodigd om in gesprek te gaan met de mentor en de directeur. Slechts één ouder heeft ons gebeld om zijn medeleven te betuigen, van de rest hebben we nooit iets vernomen.”

Bewustwording
“Een halfjaar na Fleurs dood werden we benaderd door twee wildvreemde journalisten. Fleurs verhaal had hen zo aangegrepen, dat ze een stichting wilden oprichten om pesten onder kinderen en jongeren tegen te gaan. Ze vroegen of de stichting Fleurs naam mocht dragen. De Fleur Bloemen Stichting geeft voorlichting en creatieve workshops op scholen en bij verenigingen om pesters bewust te maken van de mogelijke gevolgen van hun gedrag. Van de ellende die pesten kan aanrichten, ook op lange termijn. Ook biedt de stichting een luisterend oor aan slachtoffers van pesten en hun omgeving, en kan ze de weg wijzen naar de meest geschikte hulpverlenende instanties. Sinds een paar jaar ben ik zelf ook actief voor deze stichting, net als mijn zusje en een goede vriendin van ons, samen met nog twee andere dames.
Op veel scholen hangt inmiddels het tekstbord van de stichting. Daarop staat, in de vorm van een bloem, Fleurs gedicht waarmee ze de poëziewedstrijd won. De achterliggende gedachte is: als je ergens zeven keer voorbijloopt, blijft het in je hoofd hangen. We hopen dat dit bord preventief werkt, dat het ondersteuning biedt en een opening tot gesprek. Het onderwerp is pesten, maar ook het omzien naar elkaar en het belang daarvan. Wat prachtig hè, dat deze stichting is opgericht. Dat Fleur dit min of meer teweeg heeft gebracht. Ik haal veel steun en energie uit mijn werkzaamheden voor de stichting. Het geeft enigszins ‘zin’ aan haar dood.”

Gemis
“En toch: de vraag wat ik anders had kunnen doen, spookt nog steeds door mijn hoofd. Ik probeer me vast te houden aan alle teksten die we van Fleur hebben teruggevonden, waarin ze benadrukt dat wij ons niet schuldig hoeven te voelen. Ze vond dat wij, haar papa en mama, alles hadden gedaan wat in onze macht lag. Haar zelfmoord was haar keuze en die hadden we niet kunnen voorkomen. Als ik één ding van haar heb geleerd, is het wel dat je verder moet kijken dan iemands lach. Dat je ook moet vragen hoe het écht met iemand gaat.
We moeten het accepteren en we moeten verder. Met kleine stapjes, met vallen en opstaan, hebben we ons leven weer opgepakt. Maar het gemis blijft. Zeker op bijzondere dagen, zoals verjaardagen en feestdagen, en wanneer neefjes en nichtjes een mijlpaal bereiken en bijvoorbeeld hun schooldiploma of rijbewijs halen. Momenten die we met Fleur nooit zullen beleven. Dan word ik weer keihard met mijn neus op de feiten gedrukt. Ook als ik ergens een moeder met haar dochter zie, kan de pijn me ineens overvallen. Ik mis haar spontaniteit, haar warme knuffels, haar gezelligheid. Ik mis alles van haar. Ik mis Fleur. Mijn meisje, waar ik zo ongelooflijk trots op ben.” L

Tekst: Elke Wolferink-van der Heyden