Dochter betaalt haar moeder niet terug

Mijn zus Anna is jaren geleden gescheiden en heeft twee volwassen kinderen (Sabina uit haar eerste samenwoonrelatie en Sebastiaan uit haar tweede relatie/huwelijk). Zoonlief is alweer een aantal jaren getrouwd en leidt een goed leven met zijn vrouw. Dochter Sabina, inmiddels 44 jaar, is gescheiden, heeft drie kinderen maar heeft al haar hele leven een geldprobleem; ze kan er gewoon niet mee omgaan. Ze zit eigenlijk al sinds ze (zonder diploma) van school ging, in de schulden. Heeft een studieschuld opgebouwd die ze volgens mij nog steeds niet heeft terugbetaald. Ze is niet dom maar wel ontzettend makkelijk en heeft niet bepaald doorzettingsvermogen, tenzij ze er haar plezier en voordeel van inziet.
Toen Anna ging scheiden, kreeg ze een geldbedrag mee vanwege de overwaarde van het eigen huis met haar ex. Mijn ex-zwager was een heel autoritaire man en omdat Anna praktisch altijd deed wat hij wilde, heeft zij nooit een sociaal leven met werk en vriendinnen kunnen opbouwen. Na de scheiding had ze een spaarcentje en daarvan heeft ze Sabina, haar toenmalige schoonzoon en de kleinkinderen in de loop van de jaren regelmatig verwend met mooie en prijzige cadeaus of betaalde zelfs zaken als de reparatie van hun auto. Ze heeft hen daarbij over de jaren heen in totaal ook nog eens € 7.500,– geleend maar daar is tot op heden praktisch nog geen van cent terugbetaald. De geleende bedragen zijn toentertijd wel op briefjes of in schriftjes genoteerd maar zijn nooit met handtekeningen vastgelegd. Als ze Sabina aan de telefoon heeft en tegen haar zegt dat ze nu toch wel eens wil dat ze begint met terugbetalen, heeft Sabina telkens wel smoezen waarom ze niet kan terugbetalen en doet uiterst laconiek over de leningen. Met de ex-man van Sabina waar ze vanwege de kinderen contact mee moet hebben, is tegenwoordig geen land meer mee te bezeilen. Hij gedraagt zich vaak agressief, drinkt als een tempelier en praat tegen de kinderen uiterst negatief over hun moeder. Sabina beweert dat als hem iets overkomt, zij zijn schulden moet afbetalen. Ik vind het een eigenaardig verhaal. Ze hebben wel toen ze nog getrouwd waren, heel impulsieve en ondoordachte dingen gedaan. Hadden een koopwoning maar omdat ze Nederland zat waren, en hij zogezegd een goede baan kon krijgen in België, zijn ze plotsklaps vertrokken. Ze hebben echter nog lange tijd met dubbele woonlasten gezeten omdat ze hun koophuis met achterstallig onderhoud niet zo snel kwijtraakten en het huis toentertijd met verlies moesten verkopen.
Sabina verzint telkens van alles om maar geen aanstalten te maken om te beginnen met de afbetaling. Anna krijgt soms het idee dat ze het geleende geld inmiddels beschouwt als gegeven. Sabina heeft geen werk, woont bijna 400 km bij Anna vandaan en heeft geen auto. Ze heeft haar dochter, behalve een paar keer videobellen, al een paar jaar niet meer gezien en zal haar voorlopig ook niet zien veronderstel ik. Sabina heeft geen rijbewijs, de nieuwe vriend van Sabina heeft een eigen bedrijf en heeft een bestelbusje maar hij heeft een motorische tic en het is niet verantwoord om hem 400 km te laten rijden. Het zal met drie kinderen niet heel makkelijk zijn om rond te komen maar toen ze nog getrouwd was en haar nu ex-man een goede baan kreeg, bleven ze onverantwoord met geld omgaan. Anna heeft hen menig keer uit de brand geholpen om geld te lenen maar ook toen werd er nooit een cent terugbetaald. Ik heb Anna toentertijd al vaker geadviseerd om te stoppen met geld te lenen want ze bleven het ene gat maar met het andere dichten, maar haar moederhart en medeleven was kennelijk toch te groot. Ik kan en mag daar geen oordeel over hebben vind ik.
Anna heeft na haar scheiding meerdere werkgevers gehad maar dit was altijd op contractbasis met soms een nul-urencontract waar ze nooit iets mee opschoot. Ze is een trouwe en serieuze werkneemster maar contracten werden altijd beëindigd omdat dat goedkoper was dan een vaste kracht in dienst te nemen. Ze heeft talloze sollicitatiebrieven verstuurd, wil dolgraag werken, heeft vrijwilligerswerk gedaan en steekt haar handen uit de mouwen, maar het is helaas niet gelukt. Ik weet zeker dat dat grotendeels komt vanwege haar leeftijd; ze is te oud voor werkgevers. Door al dat harde werken, zit ze nu zelfs al jaren met ontstoken vingers, iets wat nooit meer goedkomt. Zij moet nu rondkomen van een uitkering en dat begroot mij enorm. Ze leef sober, is heel spaarzaam en moet echt de eindjes aan elkaar knopen maar ze klaagt nooit en is tevreden. Ikzelf heb geen sterrensalaris maar wel een redelijk goede baan en stop haar daarom af en toe wat toe. Heb vorig jaar toen haar oude fiets helemaal op was, een nieuwe fiets voor haar gekocht omdat een fiets haar enige vervoermiddel is waar ze echt van afhankelijk is. Ik stop haar met feestdagen wat geld toe. Ze vraagt nooit ergens om en wil dit ook niet want ze heeft ook haar trots, ze voelt zich bezwaard als ik iets betaal of haar geld geef, maar ik sta erop. Ik doe het uit liefde voor mijn zus en hoef er niks voor terug. Het zijn in mijn beleving geen megabedragen maar voor haar wel. Mijn standpunt; het is maar geld en als ik het kan missen, dan geef ik het. Ik wil liever nu iets voor haar doen dan dat ze geld krijgt als ik er niet meer zou zijn en een derde van mijn spaarcentjes naar de belastingdienst gaat. Ze is me altijd enorm dankbaar en ik weet dat ze goed en bedachtzaam met het geld omspringt. Ik heb me al voorgenomen dat als er iets relevants, bijvoorbeeld de wasmachine, kapot gaat en ze heeft op dat moment geen geld voor een nieuwe; dan koop ik die voor haar.
Omdat ze de geldsituatie met Sabina niet eerlijk vindt ten opzichte van Sebastiaan, wil ze proberen om voor hem wat geld te gaan sparen. Ik weet, ik mag me er niet mee bemoeien maar heb wel verschrikkelijk veel moeite met deze situatie. Ze heeft haar zoon ooit verteld over het geleende geld en hij is ontzettend boos geworden, niet op zijn moeder maar wel op zijn halfzus. Hij heeft wel tegen zijn moeder gezegd dat zij niet voor hem hoeft te sparen omdat hij het geld niet nodig heeft, maar Anna voelt zich nu toch rot en schuldig richting hem, dit terwijl zij er helemaal niks aan kan doen.
Ik ben weliswaar de tante van beiden maar heb met zowel Sebastiaan als Sabina al vele jaren geen contact meer. Wel geprobeerd maar de behoefte van hun kant is er simpelweg niet. Ik vind dat jammer maar heb er vrede mee. Ondanks dat onze familie heel klein is, zitten zij duidelijk niet te wachten op een tante. Beiden hebben overigens ook al heel lang geen contact meer met elkaar. Ik heb zelf geen relatie en heb ook geen kinderen. Ik gun Anna, als mij iets overkomt, mijn erfenis (die zij met onze vrijgezelle broer zonder kinderen, moet delen als hij dan nog leeft) maar haar kinderen gun ik het niet want het voelt voor mij inmiddels allang niet meer als familie. Daarbij, ze zijn niet altijd even lief voor hun moeder. Sabina sowieso niet, maar ook Sebastiaan kan af en toe behoorlijk eigenwijs doen tegen zijn moeder. Als ik Anna geld geef, dan is het natuurlijk van haar en zij mag ermee doen wat zij wil, maar het is niet mijn bedoeling om haar geld te geven als zij het gaat sparen voor haar zoon en zichzelf daarmee een extraatje ontzegt. Omdat haar ex altijd de geldzaken regelde en Anna nooit wat leuks gunde, merk ik dat ze het nu heel moeilijk vind om haarzelf iets te gunnen. Ik heb voorgesteld dat ze Sebastiaan tot haar enige erfgenaam maakt en dit laat vastleggen in haar testament maar ze wil Sabina niet onterven want dat voelt voor haar alsof ze haar dochter ontkent. Maar als Anna nu iets overkomt, laat ze in principe alleen spullen achter want spaargeld is er momenteel niet of nauwelijks en een kindsdeel geldt niet voor goederen.
Sabina heeft plannen om over een tijd bij haar vriend in te trekken maar als die relatie op de klippen loopt, zal ze letterlijk op straat komen te staan. Haar vriend betaalt dingen als vakanties en etentjes maar is niet van plan haar schulden te betalen en zijn huis mede op haar naam te zetten en dat lijkt me ook heel logisch. Uit de verhalen van Anna kan ik praktisch opmaken dat Sabina niet gaat samenwonen omdat ze zoveel van haar vriend houdt maar dat ze dit naar alle waarschijnlijkheid doet voor een materieel/financieel beter leven. Het moment van samenwonen zal nog wel een tijdje duren maar Anna houdt nu al haar hart vast of dat dan wel goed blijft gaan.
Anna heeft sinds ze de geldkwestie bij Sabina heeft aangekaart, alweer tijden niks van haar gehoord en als ze Sabina aan de telefoon heeft, klaagt ze altijd dat ze zo moe is en dat doe ze al jaren. De oudste kleindochter is inmiddels net 18 en vindt het leuk om contact te hebben met haar oma maar van de twee jongste kleinkinderen, verneemt Anna nooit iets. Sabina zal nooit de moeite nemen om dat contact een beetje te stimuleren want ze laat zelf al bijna niks meer van zich horen. Maar in perioden dat ze haar moeder financieel kon gebruiken, wist ze haar moeder wel te vinden. Zelfs toen Sabina nog getrouwd was en ze al geld hadden geleend van Anna, gingen ze evengoed doodleuk op vakantie want Sabina had het ‘zo hard nodig’. Anna is na haar scheiding twee keer met Sabina op vakantie geweest naar Griekenland en heeft beide keren alles betaald. Nu heeft Anna zelf praktisch geen geld voor een vakantie, ze beschouwt dat als een luxe, en daarom neem ik haar graag mee voor een week vakantie in Nederland maar heel eerlijk; ook omdat ik het gezellig vind met z’n tweeën. Ik vind dat Sabina misbruik maakt van haar moeders goedheid en vertrouwen. Anna is in mijn optiek veel te lief, maar ze is bang dat het contact van Sabina’s kant helemaal zal verwateren als ze een volgende keer weer over het geld zal beginnen. Het lijkt alsof ze daardoor in een spagaat zit. Toen Anna nog wel relatief goed bij kas zat, nam ze bepakt en bezakt met allerlei cadeautjes, af en toe de trein om na een treinreis van een halve dag het toen nog complete gezin in België te bezoeken. Maar Sabina en haar man waren als ze dan eens kwam logeren, niet altijd even lief en gastvrij voor haar. Anna stuurde zelfs cadeaus op naar de kleinkinderen maar een bedankje, wat Sabina of haar man hadden moeten regelen, bleef uit. Of Sabina toen wel tegen de kinderen heeft verteld dat die cadeaus van oma kwamen, blijft twijfelachtig. Ik kan er niks aan doen maar ik vind haar gewiekst en manipulerend. Ze haalt veel van internet, weet haar moeder dan vaak met mooie praatjes te bespelen. Iedereen heeft de keus gehad om zich wel of niet te laten inenten tegen corona. Ze probeerde haar moeder te overtuigen om zich niet te laten inenten omdat ze zelf fel tegenstander is van inenten en daarbij allerlei argumenten aanhaalde. Het is haar overigens niet gelukt want daarin heeft Anna wel degelijk zelf haar keus gemaakt. Ze zadelde haar moeder vaak op met allerlei problemen die op dat moment in haar leven speelden, en terwijl Anna zich nog steeds ernstig zorgen zat te maken om haar dochter en er verdrietig over was, was Sabina het alweer vergeten en fladderde alweer vrolijk verder. Ze is impulsief, ze heeft katten en op zich is daar niks mis mee maar die kosten wel geld en nu is er ineens een hond bijgekomen. Huisdieren kosten geld, moeten eten, moeten misschien een keer naar de dierenarts. Hoe kun je nog een hond aanschaffen maar consequent weigert je schuld bij je moeder af te betalen? Ik vind het heel egoïstisch gedrag en ik vertrouw mijn nichtje voor geen centimeter. Daarbij; wanneer neemt ze eens verantwoordelijkheid voor de dingen die ze doet in haar leven en komt ze haar afspraak met haar moeder eens na over het geleende geld? Notabene een volwassen vrouw van 44 jaar met drie kinderen. Sabina heeft zodra ze de kans krijgt, nog altijd de neiging om Anna een schuldgevoel aan te praten over dingen die vroeger niet goed zijn gegaan. Ik vind dat ze een keer moet stoppen met ‘oude koeien uit de sloot halen’. Kijk vooruit en hou op met dat gezanik over vroeger en verwijten maken naar je moeder, is mijn standpunt. Anna heeft misschien niet altijd de juiste keuzes gemaakt maar werd door haar dominante ex-man (de stiefvader van Sabina) eigenlijk altijd overruled. Hij bepaalde haar leven, zij had soms gewoon geen keus. Je kunt haar niets kwalijk nemen want niet iedereen heeft immers de kracht om op cruciale momenten voor zichzelf op te komen. Sabina zal in bepaalde opzichten te kort zijn gekomen in haar jeugd en het zal een bepaalde periode niet leuk zijn geweest maar zij was ook niet altijd een makkelijke puber. Om nou de rest van je leven je moeder alsmaar verwijten blijven maken over wat vroeger fout is gegaan, is in mijn optiek wel heel triest en een gemakkelijk excuus voor jouw huidige gedrag. Anna hield en houdt nog steeds van haar dochter maar het lijkt soms of Sabina haar wil straffen door zich afstandelijk en hard op te stellen.
De laatste keer dat Anna haar nu ex-schoonzoon zag, was ‘ie ronduit onbeschoft tegen haar. Op die momenten slaat ze dicht en kan ze even geen woord uitbrengen. Anna is vaak veel te goed voor mensen, zou meer voor zichzelf moeten opkomen, en soms is ze ook veel te goed van vertrouwen. Ze kan assertief zijn maar dat is meestal een poosje na de gebeurtenis. Ze is in zekere zin hoog gevoelig en heeft vaak even tijd nodig om dingen te laten bezinken waarna ze erop kan reageren. Het doet me pijn als ik verneem hoe ze met haar zijn omgegaan en hoe Sabina zich nog steeds opstelt ten opzichte van haar moeder. Ze was goed om cadeaus te geven, rekeningen te betalen en geld te lenen maar nu ze dat geleende geld zelf goed kan gebruiken maar ook echt nodig heeft, laat haar dochter het afweten. Al zou ze maar beginnen met een klein bedrag af te lossen en daarmee haar goede wil te tonen, maar de dame heeft nog geen cent overgemaakt en ik denk dat ze het ook niet van plan is.
Wat kan ik nu het beste voor Anna doen of haar het beste adviseren? Kan ze misschien een gesprek aangaan met een maatschappelijk werker? Iemand die haar met een objectieve bril kan adviseren? Ik weet niet of ze daar voor openstaat. Ik heb echt met haar te doen. Ik ben haar enige klankbord want ze heeft geen vriendin of ander familielid waarmee ze dingen als deze kan delen. Ze heeft het nodig om af en toe haar hart te luchten. Ik probeer niet te oordelen en objectief te blijven maar ik ken mijn lieve zus als geen ander en daarom valt het niet altijd mee om mijn mening voor mijzelf te houden.