Single-supermoms!

Het leven van een alleenstaande moeder kan loodzwaar zijn. Vooral in de periode na een scheiding raken vrouwen soms in verregaande problemen door alles wat er naast de zorg voor de kinderen nog op hen afkomt. Eline (39), Eva (39) en Bibi (39) weten uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om alle ballen in de lucht te houden. Met stichting Single Supermom zetten zij zich in voor andere alleenstaande moeders.

Eline: ‘Als alleenstaande moeder is het echt een kwestie van overleven’

“Als je na een breuk met je partner plotseling alleen komt te staan, komt er van alles op je af. Je bent niet zomaar van de ene op de andere dag gescheiden. Voordat alles formeel is geregeld, ben je alweer een hele tijd verder. In die tussenperiode moeten de rekeningen wel betaald worden. Je moet zorgen voor eten en kleding en misschien ook wel voor luiers voor je kind. Dat kan alles bij elkaar behoorlijk overweldigend zijn en als alleenstaande moeder is het dan toch echt een kwestie van overleven.
Ik ben onafhankelijk coach en run mijn eigen bedrijf Hartekracht. Bij Single SuperMom geef ik trainingen aan single moeders die vastlopen en een steuntje in de rug nodig hebben. Met behulp van verschillende coachingstechnieken geven wij de deelnemers de mogelijkheid om toch dat stapje extra te zetten. Daarnaast is het voor iedere moeder prettig om contact te hebben met lotgenoten. Als je de zorg hebt voor een of meerdere kinderen en je staat er min of meer alleen voor, dan kan je wereldje heel klein worden. Ik weet er zelf alles van.
Acht jaar geleden leerde ik de vader van mijn kind kennen en vier jaar geleden – onze zoon was toen al geboren – zouden we gaan trouwen. De bruiloft hebben we echter nooit gehaald. Vlak daarvoor ging het mis.
Eerst vond ik het lief en attent als hij me na een avondje uit opwachtte bij de kroeg. Nu weet ik dat hij me gewoon in de gaten wilde houden. Ik verwarde controle met zorgzaamheid. Naarmate we langer bij elkaar waren, deed hij steeds onaardiger tegen me. Toen ik zwanger was, werd hij ook fysiek agressief als we ruzie hadden. Een salontafel die ineens langs vloog, een metalen asbak die langs mijn hoofd scheerde… Het scheelde allemaal maar een haar. Ons zoontje was nog een baby toen een ruzie zo erg uit de hand liep dat hij me bij mijn keel greep. Uit zelfverdediging krabde ik hem in zijn gezicht. Een keerpunt was dat. Woest liep hij de deur uit.
Ik was boos op mezelf. Hoe was ik, als slimme meid, in hemelsnaam in deze situatie beland? Hoe had ik dit kunnen laten gebeuren? Ik wachtte vol spanning op zijn terugkeer, maar hij kwam niet. Ik probeerde hem te bellen, maar hij nam niet op. De dagen erna ook niet. Hij liet niets van zich horen, was spoorloos verdwenen. Ik was verdrietig en bang. Ik weet nog dat ik met een huilend kind huilend op de bank zat, totaal verbijsterd. Ik kon het bijna niet bevatten.”

Slopende maanden
“Naarmate de tijd verstreek, groeiden mijn zorgen. We hadden een koophuis, een kind en een gepland huwelijk. Er moesten rekeningen betaald worden. Wat moest ik doen? Kon ik het wel alleen? De angst vloog me aan. Ik besefte dat hij niet meer terug zou komen toen ik van vrienden hoorde dat zij wel gewoon met hem hadden gesproken. Maar waar hij was, wisten ze ook niet. Tijd en ruimte om diep over alles na te denken was er niet. Voor emoties was al helemaal geen plaats. Ik stond in de overlevingsstand.
Ik moest de trouwerij afzeggen, openstaande rekeningen betalen en allerlei andere dingen regelen, wilde ik niet achterblijven met enorme schulden. Maar dat viel allemaal nog niet mee. Voor de wet was ik immers nog met hem samen en daar waren alle toeslagen en rekeningen die ik kreeg op gebaseerd. Gemeentelijke heffingen die uitgingen van een meerpersoonshuishouden, aanslagen waarbij het inkomen van mijn partner was meegerekend… En dan ons huis: verkopen kon niet zomaar, want het was ook zijn huis. Mijn bankrekening raakte leeg, want de inkomsten uit mijn eigen bedrijf waren lang niet voldoende om alle kosten te dekken. En ondertussen was mijn ex voor mij al die tijd nog steeds onvindbaar.
Ik zocht hulp bij het wijkteam, maar daar hadden ze niet de kennis en mogelijkheden om mij de weg te kunnen wijzen. Eens per week kwam er iemand een kop koffie drinken om te vragen hoe het ging, maar de praktische zaken heb ik grotendeels zelf moeten uitzoeken.
Na drie maanden kon ik een bewonersonderzoek laten doen: de gemeente controleert dan of iemand wel of niet op een bepaald adres woont. Naar aanleiding daarvan kreeg mijn ex de codering ‘adres onbekend’ en kon hij uitgeschreven worden op mijn adres. Dat heeft zeven slopende maanden geduurd.”

Lotgenoten
“In die periode ontdekte ik de Facebook-groep Single SuperMom, waar ik in contact kwam met lotgenoten. Vrouwen die in een vergelijkbare situatie zaten of hadden gezeten. Het voelde als een warm bad. Ik was dus niet de enige die tegen dit soort dingen aanliep! Ik heb daar zo veel hulp gekregen. En steun, want het is heel fijn om met elkaar te praten over wat je allemaal tegenkomt. Zo ontdekte ik ook dat heel veel regelingen, tegemoetkomingen en voorzieningen per gemeente verschillend zijn. De uniformiteit is ver te zoeken en het is soms ronduit verbijsterend waar dat toe kan leiden.
Ik maak me nu sterk voor de positie van alleenstaande ouders. Ik wil dat de Tweede Kamer aandacht besteedt aan deze groep, omdat is gebleken dat moeders na een scheiding vaak met problemen achterblijven. Binnen deze groep bestaat veel verborgen armoede en eenzaamheid. Hulp is lastig te vinden in de periode die je moet overbruggen tot de scheiding officieel is geregeld. In die tijd gaat de zorg voor de kinderen natuurlijk wel gewoon door. Veel moeders vallen tussen wal en schip. Met Single SuperMom proberen wij hulp te bieden.
Ik ben nog steeds bezig met het verwerken van wat er allemaal is gebeurd. Het was een traumatische periode voor mij.
Het is nu inmiddels vier jaar geleden en ik heb zelf nooit meer met mijn ex gesproken. Mijn zoontje heeft wel contact met zijn vader. Daar ben ik blij om.
Voor mij blijft het een verhaal met een open einde, maar dat gegeven heb ik inmiddels wel geaccepteerd. Ik heb me erdoorheen geslagen en mijn leven is weer in rustiger vaarwater terechtgekomen. Makkelijk was het zeker niet, dat is het voor geen enkele moeder na een scheiding. Daarom zet ik me tegenwoordig met hart en ziel in voor mijn lotgenoten bij Single SuperMom.”

Bibi: ‘Ik wil ook andere moeders helpen bij een nieuwe start’

“Op jonge leeftijd ging ik het huis uit. Ik vluchtte voor de ellende thuis. Mijn ouders maakten heel veel ruzie, het was de hele dag strijd. Dus toen ik kon gaan samenwonen met mijn toenmalige vriend, deed ik dat, ook al was ik pas zestien. Dat hij twaalf jaar ouder was dan ik, maakte ons niet uit. Het begin van onze relatie was ook leuk. We deden veel leuke dingen en ik had een goede band met zijn familie. Maar hij ging mijn leven steeds meer bepalen. Uiteindelijk was er zelfs sprake van mishandeling. Toch bleef ik bij hem, uit angst.
Ik raakte zwanger, maar verloor mijn kindje na een mishandeling. Toen ik twintig was, raakte ik weer zwanger, en op mijn eenentwintigste beviel ik van onze zoon. Voor onze relatie maakte het geen verschil dat er nu een baby in het spel was: de mishandelingen gingen gewoon door. Mijn moeder zag het allemaal met veel verdriet aan en waarschuwde me: ‘Stop met deze relatie Bibi, want dit gaat echt niet goed komen.’
Met haar woorden in mijn achterhoofd durfde ik uiteindelijk de stap te zetten om te vluchten. Natuurlijk liet mijn ex dat niet op zich zitten. Het was een vreselijke tijd, waarin ik werd bedreigd en gestalkt. De ellende werd nog groter toen mijn moeder overleed, bij wie ik op dat moment woonde. Ze is maar vierenvijftig geworden. Haar overlijden bracht ook een flinke bureaucratische rompslomp met zich mee. Daar kreeg ik geen hulp bij en het leidde tot enorme schulden voor mij.
Mijn ex vond dat hij ons kind beter een tijdje onder zijn hoede kon nemen. Zo kon ik mijn leven weer op orde krijgen en rustig op zoek gaan naar een nieuwe woning. Ik heb mijn zoon nooit meer bij me gekregen. Er zijn rechtszaken gevoerd, waarin werd bepaald dat ik de voogdij heb, maar ons kind was inmiddels gewend bij zijn vader en het was beter om hem in zijn vertrouwde omgeving te laten. Ik heb de situatie moeten accepteren zoals hij is.”

Burn-out
“Een jaar of negen geleden leerde ik de vader van mijn tweede kind kennen. In 2013 raakte ik zwanger van hem. Dolgelukkig was ik met ons kindje, maar met onze relatie zat het niet goed. We maakten veel ruzie, het was een echte knipperlichtrelatie. Dat was niet goed voor ons kind, dus hakten we in 2017 de knoop door en gingen we uit elkaar. Voor de tweede keer stond ik er min of meer alleen voor, al heb ik nog wel heel goed contact met de vader van mijn tweede. Hij komt wekelijks bij ons eten en we kunnen heel goed samen door één deur. Natuurlijk zijn er wel irritaties, maar we vinden het belangrijk voor ons kind om er voor elkaar te zijn.
Het leven als alleenstaande moeder is behoorlijk pittig, maar ik deed wat ik moest doen. Ik werkte fulltime in de zorg om uit de schulden te komen en na mijn werk haalde ik mijn zoon op bij de opvang. Dan nog eten halen, koken en kind in bed leggen. Voordat ik aan mezelf toe kwam, was het alweer avond. Ik leefde op de automatische piloot en had geen tijd om alles wat er was gebeurd te verwerken.
Op een gegeven moment ging het gruwelijk mis en kreeg ik een burn-out. Ik vond het steeds moeilijker om mijn aandacht bij mijn werk te houden. Op een dag werd ik aangesproken door een leidinggevende: ‘Wat is er toch met je? Je maakt fouten, je bent er met je hoofd niet bij. Zo ken ik je niet.’ Ik brak en begon te huilen als een klein kind. Het was niet te stoppen. Zo kon het niet langer, er moest iets gebeuren.”

Therapie
“Ik nam contact op met het maatschappelijk werk en uiteindelijk heeft dat ertoe geleid dat ik nu hulp krijg in de vorm van EMDR-therapie, waarbij ik alle traumatische gebeurtenissen stap voor stap verwerk. Dat doet mij heel veel goed en ik merk dat ik langzaam weer mezelf word. Natuurlijk gaat het wel tijd kosten voordat ik weer helemaal opgekrabbeld ben.
Gelukkig kan ik me in de tussentijd wel inzetten voor Single SuperMom en dat doe ik vol overgave. Ik ben nu bezig met het opzetten van een afdeling in mijn woonplaats Nijmegen, met steun van de gemeente. Zodat alleenstaande moeders hier binnenkort kunnen aankloppen voor hulp na een scheiding en contact met lotgenoten. Zo kan voorkomen worden dat deze moeders in de problemen belanden.
In de twee keer dat ik er alleen voor kwam te staan, heb ik heel veel meegemaakt en ik zie nu heel goed wat ik toen aan ondersteuning heb gemist. De eerste keer miste ik vooral steun van instanties. En als ik destijds meer hulp had gekregen van de politie, had ik me veiliger gevoeld. Ik wist niet waar ik moest zijn voor financiële ondersteuning of voor hulp in het dagelijks leven. Dit kan allemaal veel beter geregeld worden voor alleenstaande moeders. Financieel moet je het na een scheiding maar zien te redden. En je bent ondertussen ook nog kok, chauffeur, verzorger en vader en moeder in één. Je mag blij zijn als je voor de praktische zaken kunt terugvallen op een ex. En dan je sociale contacten: probeer die maar eens te onderhouden als je altijd een of meer kinderen om je heen hebt.
Gelukkig ziet mijn toekomst er nu zonnig uit. Ik kijk ernaar uit om een nieuwe start te maken en wil ook andere moeders daar graag bij helpen. Zo probeer ik om mijn ervaringen om te zetten in iets positiefs.” e

Eva: ‘Ik had hoop en hoop is gratis. Ik realiseerde me dat ik zelf verantwoordelijk was voor mijn leven’

“Ik bleek al bijna drie maanden zwanger te zijn, toen ik het ontdekte. Dat was niet de bedoeling geweest, maar goed, het was nu eenmaal zo. Toen ik de aanstaande vader op de hoogte bracht, was hij heel duidelijk: hij wilde er niet bij betrokken zijn, ik moest het maar laten weghalen. Hoewel een baby helemaal niet in mijn leven paste, was dat laatste geen optie voor mij. Ik kon het niet, voor mijn gevoel was ik al moeder. Dus kwam de baby er.
Het haalde alles in mijn leven overhoop. Ik studeerde nog en woonde in een studentenhuis. Ik was ambitieus en werkte hard, al jarenlang. Mijn netwerk was enorm, de wereld lag voor me open. En toen was daar ineens dat kindje. Dat betekende dat ik dingen moest opgeven. Ik kon bijvoorbeeld niet in het studentenhuis blijven wonen. Daarnaast confronteerde het me met mijn eigen verleden en voelde het als falen. Ik had namelijk wel ooit moeder willen worden, maar een alleenstaande moeder? Dat was niet wat ik voor ogen had gehad. Ik moest ook sterk denken aan mijn eigen moeder in Korea, die me had moeten afstaan. Ik wilde het zelf beter en anders doen, maar hoe?”

Negativiteit
“Vanuit mijn omgeving kreeg ik ook niet bijster veel steun, ook niet van mijn familie. Iedereen zei dat ik gewoon mijn studie moest afmaken. Mijn moeder stuurde me vanuit Korea echter zwangerschapsondergoed. Dat ontroerde me, het deed me heel veel. Zij had vroeger niet de mogelijkheden gehad om voor mij te zorgen. Daar had ze de middelen niet voor en ze kreeg er ook geen hulp bij. Ik had hier in Nederland wél mogelijkheden, besefte ik. Er waren kansen, er waren middelen. Ik moest het alleen wel zelf gaan doen.
Gelukkig kan ik goed bij mezelf te rade gaan en ben ik niet iemand die bij de pakken neer gaat zitten. Ik had hoop en hoop is gratis. Ik realiseerde me dat ik zelf verantwoordelijk was voor mijn leven. Het was wel heel moeilijk om alleen en met een gebroken hart de zwangerschap door te komen en de bevalling te doorstaan, maar ik hield me vast aan het beeld dat ik voor ogen had: een gelukkig leven voor mij en mijn kind. Als ik aan mijn toekomst dacht, dan zag ik een blije moeder voor me, die haar studie had afgerond, en een gelukkig kind.
Tijdens mijn zwangerschap kwam ik regelmatig andere moeders tegen, waaronder ook heel veel moeders die weinig tot geen uitzicht hadden op een beter leven. Dat raakte me en deed me des te meer beseffen dat ik dat wél had. Ik had de capaciteiten en vaardigheden om iets van mijn leven te maken. Ik zag vaak kansen waar anderen soms alleen problemen zagen.
Wat me tijdens mijn zwangerschap en als jonge moeder opviel, is dat er ook in de hulpverlening aan alleenstaande moeders vaak sprake is van negativiteit. Toen ik bijvoorbeeld naar de dokter ging om te praten over mijn angst voor de bevalling, werd ik in een groep gezet voor vrouwen met angsten. Hulp- en zorgverleners hebben een vertrouwensband met je, maar alles wat je zegt, kan tegen je gebruikt worden en dat voelt heel dubbel. Je wilt hulp en ondersteuning, maar tegelijkertijd weet je dat alles wat je deelt soms ook onbedoelde consequenties kan hebben.
Als alleenstaande moeder was ik op zoek naar iets wat mij steun en positiviteit kon bieden. Ik zocht naar boeken op dat gebied, maar kon ze niet vinden. Dat is het begin geweest van Single SuperMom, want ik besloot dat boek uiteindelijk maar zélf te gaan schrijven.
Het enige wat ik nodig had, was een positieve omgeving met positieve mensen. Mensen die me zouden stimuleren en me veiligheid konden bieden. Ik had een netwerk nodig en economische zelfstandigheid. En wat voor mij gold, gold ook voor andere alleenstaande moeders, besefte ik. Vanuit mijn woonkamer ben ik contact gaan leggen met moeders op diverse forums. Ik stelde concrete vragen. Zo vroeg ik bijvoorbeeld om oppas voor mijn kind. Misschien konden we elkaar helpen? Zo is in 2008 uiteindelijk Single SuperMom ontstaan, dat is uitgegroeid tot een netwerk met zo’n 38.000 volgers, het grootste netwerk van vrouwen in Nederland.
Op Single SuperMom draait het om ontmoeten, verbinden en versterken. Het doel is om vrouwen weer in hun kracht te zetten. Als een vrouw niet in balans is, kun je er namelijk de duurste reïntegratietrajecten tegenaan gooien om iemand weer aan de slag te krijgen, maar dat zal dan niet gaan lukken. Bij Single SuperMom gaat het erom dat vrouwen leren hoe ze zo goed mogelijk voor zichzelf kunnen zorgen, en dus ook voor hun kind.
Voor een kind zijn de ouders het belangrijkst, in het geval van alleenstaand moederschap dus de moeder. Als het met jou als moeder niet goed gaat, dan gaat het ook niet goed met je kind. Dat betekent dat je aan de slag moet, dat je stappen moet ondernemen om je leven op orde te krijgen en te houden. Als je gaat scheiden, zit je in een verdrietige periode, waarin je alle steun kunt gebruiken. Met Single SuperMom willen wij die steun bieden.
In al die jaren dat we nu bezig zijn, zijn we zo gegroeid en hebben we zo veel expertise opgedaan, dat we onder andere trainingen gaan geven aan alleenstaande moeders. Tijdens deze trainingen kijken we goed naar de behoeftes van de moeders en daarop borduren we voort. We zijn daarvoor wel afhankelijk van subsidies en donaties, want voor de moeders houden we de drempel zo laag mogelijk. We willen niemand op kosten jagen, voor de meeste moeders is het leven al duur genoeg. Daarom is de steun van de overheid enorm belangrijk voor ons. We willen dat iedere moeder de kans krijgt om er voor haar kinderen te zijn.” L

Tekst: Jet Hoogerwaard