‘Ik gun élk dier een veilig, warm thuis’

Stel, je bent slachtoffer van huiselijk geweld en je wilt deze situatie ontvluchten. Maar behalve jij en je kinderen is er thuis nóg een slachtoffer: je geliefde huisdier. Voor jou en de kinderen is er een opvanghuis, maar waar kan je dier heen? De stichting Blijf van mijn Dier biedt uitkomst. Rianne (33) is al vanaf het prille begin bij de stichting betrokken: ‘Dit werk is echt een roeping!’

“Blijf van mijn Dier bestaat sinds 2014 en voorzag al direct in een enorme behoefte. Ik studeerde dier-management en deed onderzoek naar de relatie tussen huiselijk geweld en dierenmishandeling. Die relatie is er: steeds vaker blijkt dat waar volwassenen en kinderen worden mishandeld ook de dieren in huis klappen krijgen. En soms is geweld tegen dieren een voorbode voor geweld tegen mensen. Vaak wordt de band tussen mens en dier misbruikt door de dader als extra drukmiddel, om ervoor te zorgen dat het slachtoffer terugkomt of niet vertrekt. Uit cijfers blijkt dat vrouwen met huisdieren gemiddeld tweeënvijftig weken later hulp zoeken. Ik spreek over ‘vrouwen’ omdat we tot nu toe veelal vrouwen hebben geholpen, maar het geldt natuurlijk voor alle mensen die te maken hebben met huiselijk geweld.
Wanneer een vrouw het huis wil ontvluchten, is er voor haar wel opvang, maar haar dier kan nergens heen en blijft vaak achter, tot groot verdriet van het slachtoffer. Slachtoffers zijn doodsbang dat geweldplegers hun frustratie zullen botvieren op het achtergebleven dier. Blijf van mijn Dier zorgt ervoor dat wanneer mensen het huis ontvluchten, ook de dieren opgevangen worden. Een hele geruststelling voor het slachtoffer. Baasje én dier worden zo uit de gewelddadige omgeving gehaald en in een veilige omgeving opgevangen.

Schrijnend
Blijf van mijn Dier begon als pilot van het IFAW, de dierenwelzijnsorganisatie waar ik werk. Eerst deed ik het werk alleen. Gelukkig kreeg ik al vrij snel een stagiaire, toen bleek hoe enorm veel hulpaanvragen ik kreeg. Inmiddels zijn we met drie personen en hebben we er meer dan een dagtaak aan. Het is hard werken en geestelijk soms best zwaar. Je kunt je werk niet mee naar huis nemen, want dan houd je het niet vol. Er schuilt zo veel ellende achter de voordeur, het zijn schrijnende situaties waar sommige mensen en dieren zich in bevinden.
Een enkele keer denk ik: wat heeft het voor zin? Maar die moedeloosheid duurt altijd maar even. We doen het opdat mens én dier weg kunnen uit een gewelddadige situatie die soms uitzichtloos lijkt. Het streven is om baas en dier weer te herenigen als de gelegenheid er is. Het is geweldig om te zien hoe gelukkig slachtoffer en dier zijn als ze elkaar weer terugzien. Maar zo gaat het niet altijd. Soms tekenen mensen voor afstand van hun dier en gaan wij op zoek naar een nieuw thuis, soms gaat het slachtoffer terug naar de oude situatie en soms blijft het dier bij het gastgezin.

Gouden mandje
Zo herinner ik me een heel speciaal geval. Ik ging een hond ophalen bij een kennis van een slachtoffer dat uit huis gevlucht was. Toen ik bij het opgegeven adres binnenstapte, wist ik niet wat ik zag. De woonkamer was ontzettend vies, overal lagen lege bierflesjes en peuken. In een hoek van de kamer zat een dolenthousiaste stafford in een bench. Toen ik het deurtje van de bench opendeed, sprong hij in mijn armen. Ik was op slag verliefd. Ik bracht de hond naar de dierenarts voor een check en hij liet alles braaf over zich heen komen. Mij verloor hij geen seconde uit het oog. Hij kreeg een fantastisch pleeggezin, waar hij de liefde kreeg die hij zo nodig had en zo gemist had.
Toen zijn oude baasje een nieuwe eigen plek had, wilde ze haar hond graag terug en we regelden de ontmoeting. Ik had mijn twijfels, maar natuurlijk had die vrouw recht op haar hond. Wat me opviel was dat de vrouw vooral wilde dat de hond terugkwam voor de kinderen. Zelf leek het haar niet zo veel uit te maken wat er met hem gebeurde.
Ik reed op de afgesproken dag naar de ontmoetingsplaats en liet de hond uit de bus. Ik wachtte vol spanning op zijn reactie. De meeste honden zijn dolblij als ze hun eigen baasje weer zien, maar hier liep het anders. Zodra de hond zijn oude baasje zag, bleef hij staan, draaide zich om, sprong terug in de bus en wilde er 
niet meer uitkomen. Mijn maag kneep zich samen. Dit was niet goed, deze hond wilde helemaal niet terug naar zijn vrouwtje. Hij koppelde haar en de kinderen waarschijnlijk te veel aan de gewelddadige situatie waarin ze gezeten hadden.
Gelukkig zag de vrouw dat uiteindelijk ook in en gunde ze de hond zijn geluk. De hond bleef bij het pleeggezin dat hem had opgevangen. Hij vond zijn gouden mandje en de vrouw wist dat hij in goede handen was. En altijd als het tegenzit of als ik het moeilijk heb, denk ik aan deze hond, aan hoe slecht hij het had en hoe fijn hij het nu heeft. Dan weet ik dat het alle ellende waard is.

Samen opvangen
Het mooiste zou zijn als mens en dier samen worden opgevangen in hetzelfde huis en daarna samen een nieuw begin kunnen maken, in een omgeving die rustig en veilig is en waar geen geweld meer plaatsvindt. En dat is geen utopie, in verschillende landen gebeurt het al. Ik heb in New York een opvanghuis bezocht waar mens en dier samen werden opgevangen en dat was fantastisch. Natuurlijk zijn er bezwaren en het zal vast niet op alle locaties kunnen, maar op veel plekken kan het wel.
Het zou prachtig zijn als deze vorm van opvang gebruikelijk wordt in Nederland, daar werken we dan ook hard aan. Zo zijn we onlangs met vrouwenopvang Blijf Groep overeengekomen dat op diverse opvanglocaties ook dieren toegelaten worden. Dat zal nog niet overal in Nederland kunnen, dus tot die tijd blijven we werken met onze gastgezinnen. Zonder hen zouden we dit werk niet kunnen doen. We zijn hen intens dankbaar en waarborgen hun veiligheid en die van het dier dat zij verzorgen. Je kunt het niet hebben dat de dader of het slachtoffer bij deze gastgezinnen voor de deur staat. Dier en mens worden pas herenigd als er een stabiele, veilige situatie geboden kan worden en alles klaar is om een nieuwe start te maken met elkaar.
Ik realiseer me heel goed dat er altijd twee kanten aan een verhaal zitten. Iets is niet altijd wat het lijkt. Zo herinner ik me een geval waarbij het slachtoffer in het begin absoluut niet wilde dat de twee hondjes uit het gezin teruggingen naar het baasje. De honden waren van haar, haar ex-partner zou niet goed voor ze zorgen. Lange tijd had ik geen reden om aan het slachtoffer te twijfelen en dus gingen de hondjes naar de opvang. Maar na verloop van tijd veranderde het verhaal. Ik kreeg twijfels, sprak het slachtoffer wel de waarheid? Na gesprekken met de eigenaresse, de hulpverlening en uiteindelijk ook de ex-partner bleek dat het voor de honden waarschijnlijk beter was om terug te keren naar de ex-partner. De honden werden goed verzorgd en de man miste de honden enorm. De eigenaresse zag dit ook in en wist dat zij de honden uiteindelijk niet kon geven wat ze nodig hadden. Hoewel het een ongewone situatie was, heb ik de honden meegenomen naar de ex-partner. En daar werd het verhaal bevestigd. De honden waren stapelgek op hem en hij op hen. De honden zijn bij de ex-partner gebleven en bij nacontrole bleek dat ze bij hem een prima thuis hadden.

Geluk
Ja, ik kan wel zeggen dat dit de baan van mijn leven is. Dit werk is echt een roeping, ik kan het niet loslaten. Ook na werktijd blijf ik erover nadenken. De dieren blijven in mijn hoofd, ook als ik thuis ben. Ik heb zelf al acht jaar een hondje en soms ontroert het me als ik hem zo ontspannen tegen me aan zie liggen. Zo’n ongegeneerd snurkend beestje, dat is toch het liefste wat er is? Dat geluk van een veilig, warm thuis gun ik ook alle andere dieren. Je bent als baas verantwoordelijk voor je dier. Het is afhankelijk van jou, het rekent op je. Dus als jij de stap neemt om voor jezelf te kiezen en te vluchten uit een gewelddadige situatie, neem die stap dan ook voor je dier. Hij kan zelf niet weg, jij moet het voor hem doen. Dat ben je aan hem verplicht.”